Đền
thờ Trần Phúc Hoàn tại xã Hương Vĩnh có lịch sử hơn 200 năm. Đền đã bị đổ nát
trong giai đoạn chiến tranh chống Mỹ (1965-1970). Dấu vết đền hiện còn cổng với
2 cột nanh trên có 2 con nghê và nền gạch thượng điện, hạ điện rất rộng. Hiện
vật của đền còn có bia đá, tượng. Cùng với Chùa Bảo Lâm đền thờ Trần Phúc Hoàn
được công nhận di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh.
Trần
Phúc Hoàn (1655 - 1731?) là cháu nội của cụ Trần Phúc Lộc, là dòng họ đã định
cư lâu đời ở xã Hương Vĩnh, huyện Hương Khê. Đây là một họ tộc lớn, thế tộc,
theo lệnh chúa Trịnh Tùng, cấp trát cử làm cai quan châu Quy Hợp.
Về sự
nghiệp Trần Phúc Hoàn có thể thấy ba mặt quan trọng sau đây: Một là về chính
trị đã có công phủ dụ một địa bàn hành chính rất rộng lớn ở miền núi có nhiều
bộ tộc khác nhau quy một mối về triều đình nhà Lê. Thành tích nổi bật thứ hai
là khai thông, nâng cấp con đường Trìm - Trẹo từ chỗ là đường mòn trong rừng
rậm, trở thành một đường giao thông quân sự và kinh tế giữa Việt Nam
Chùa
Bảo Lâm là do Quận công Trần Phúc Hoàn bỏ công của xây dựng ngay tại Đồn Quy
Hợp cũ, nay thuộc xóm Vĩnh Đại, xã Hương Vĩnh vì thế dân gian thường gọi là
Chùa Vĩnh Đại. Chùa được xây dựng khoảng từ năm 1695 - 1708 thì hoàn thành.
Theo bia chùa cả nhà ông Trần Phúc Hoàn đã quy y phật giáo, gia đình ông cúng
cho chùa nhiều ruộng vườn, tiền bạc. Theo gương ông, có nhiều người cúng ruộng
và tiền, ghi ở mặt sau bia, nhưng chữ đã mờ hết. (*)
Chùa
Bảo Lâm nghĩa nôm na là giữ rừng và được rừng che chở. Theo tập tục, người dân
ở vùng này mỗi khi vào rừng làm ăn đều đến chùa cầu phúc tránh họa.
Chùa
trước kia rất nguy nga, có vườn rộng, qua trùng tu thì cái còn lại hiện nay là
một ngôi chùa gọn đẹp, nền gạch, lợp ngoái, có bái đường, có thượng điện nghiêm
chỉnh. Phần giá trị nhất của chùa hiện
vẫn còn khá đầy đủ các tượng Phật: có tượng Tam Thế, tượng Di Đà Tam Tôn, tượng
Thích Ca và nhiều tượng Bồ tát cùng với Tiên đồng, Ngọc nữ. Các pho tượng có
kích thước trung bình nhưng chạm khắc đẹp, đều sơn son thiếp vàng. Chùa trước
kia có chuông đồng khá lớn, nhưng chuông đã mất, chỉ còn bài minh được người ta
ghi lại trên một biển gỗ treo trong nhà bái đường.
Phúc Anh
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(*
)Theo Lịch sử Đảng bộ nhân dân xã Hương Vĩnh
.jpg)
