Nhân dip kỷ niệm 82 năm cuộc đấu tranh cách mạng Rộôc cồn ( 20/4/1931-20/4/2013) Website Hương Khê có bài về diễn biến cuộc đấu tranh cách mạng trong phong trào 1930-1931 do Đảng Cộng sản lãnh đạo ở Hương Khê - Hà Tĩnh
Ngày 20-4-1931, ở Phú Phong, chi bộ Đảng tổ chức một cuộc mít tinh để công bố việc chia ruộng đất công và vận động quyên góp ủng hộ đồng bào Tổng Trại La bị địch đốt phá nhà cửa, giết hại trâu bò, cướp bóc tài sản. Được một tên phản bội cấp báo, viên đồn trưởng Đồn Chu Lễ đã đưa 12 lính về Phú Phong đàn áp, bắt một số cán bộ, đảng viên, trong đó có đồng chí bí thư chi bộ, làm cho quần chúng càng sôi sục.
Đoàn cán bộ Trung tâm nghiên cứu Minh Triết cùng với thầy và trò trường THCS Thị trấn Hương Khê tại Đền Cây chay xã Phú Phong
Huyện ủy đã chỉ đạo vận động quần chúng các xã lân cận mít tinh kéo đến Phú Phong hỗ trợ, giải vay cho số cán bộ bị bắt. Đồng chí cán bộ của Tỉnh ủy Hà Tĩnh tăng cường cho Huyện ủy Hương Khê có bí danh là Trung Kỳ đang công tác tại địa bàn xã Gia Phố (ở tại nhà đồng chí Nguyên Cầu, Bí thư chi bộ xã) nhận được tin cũng đã cùng giao thông viên kịp thời có mặt tại hiện trường để chỉ đạo cuộc đấu tranh.
Theo kế hoạch của Huyện ủy, chỉ 2 giờ sau, hơn 1.500 quần chúng các xã Phú Phong, Phúc Ấm, Phú Gia, Trừng Thanh, Xuân Lụng, Gia Phố, Thượng Bình, do các đội tự vệ dẫn đầu, kéo đến bao vây bọn lính để giải thoát cho những người bị bắt. Đoàn biểu tình của xã Phúc Ấm do đồng chí Phan Lũ, Bí thư chi bộ dẫn đầu đã xông vào bao vây tên đồn trưởng và bọn lính đồn. Cuộc đấu tranh dẫn tới xung đột giữa tự vệ và lính đồn rất quyết liệt. Hoảng sợ trước khí thế của đoàn biểu tình, bọn lính địch đã bắn chết đồng chí Phan Lũ, bắn bị thương đồng chí Mai Tác và một số tự vệ khác hòng chặn đứng cuộc đấu tranh.
Khi thấy nhiều đoàn biểu tình của các xã lân cận lần lượt kéo đến Phú Phong, bọn địch hoảng sợ mở đường tháo chạy. Ra đến ngoài làng Phú Phong, bọn chúng gặp đoàn biểu tình của xã Trừng Thanh (Hương Vĩnh). Một cuộc xung đột diễn ra giữa quần chúng nhân dân với binh lính địch. Địch vừa chạy vừa bắn, đến Rôộc Cồn, chúng lại gặp đoàn biểu tình của các xã Xuân Lụng( Hương Xuân), Phú Phong, Gia Phố ngăn chặn. Bí đường và sợ bị quần chúng trừng trị, bọn địch đã hoảng sợ bắn súng bừa bãi vào các đoàn biểu tình làm 11 người chết và 6 người bị thương.
Mặc dù vậy, với tinh thần sục sôi ngọn lửa cách mạng, kẻ trước ngã, người sau lại xông lên, quần chúng nhân dân quyết không sợ liều mình vật lộn với địch, buộc chúng phải luồn lách nhiều đường mới thoát khỏi vòng vây rút về đồn Chu Lễ. Nhân dân các xã lân cận và nhiều xã khác đã nổi mõ, chiêng, trống hưởng ứng cuộc đấu tranh ở Rôộc Cồn, làm náo động cả vùng Thượng huyện. Ngay trong đêm đó, Huyện ủy đã chỉ đạo tổ chức lễ truy điệu, an táng cho những người bị hy sinh và cứu chữa những người bị thương, tiếp tục phát động quần chúng xiết chặt đội ngũ chống khủng bố, bắt bớ
Vụ Rôộc Cồn là một cuộc đấu tranh quyết liệt giữa ta và địch, tiêu biểu cho tinh thần dũng cảm, ngoan cường của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong cao trào cách mạng 1930-1931 ở Hương Khê và Hà Tĩnh.
Theo kế hoạch của Huyện ủy, chỉ 2 giờ sau, hơn 1.500 quần chúng các xã Phú Phong, Phúc Ấm, Phú Gia, Trừng Thanh, Xuân Lụng, Gia Phố, Thượng Bình, do các đội tự vệ dẫn đầu, kéo đến bao vây bọn lính để giải thoát cho những người bị bắt. Đoàn biểu tình của xã Phúc Ấm do đồng chí Phan Lũ, Bí thư chi bộ dẫn đầu đã xông vào bao vây tên đồn trưởng và bọn lính đồn. Cuộc đấu tranh dẫn tới xung đột giữa tự vệ và lính đồn rất quyết liệt. Hoảng sợ trước khí thế của đoàn biểu tình, bọn lính địch đã bắn chết đồng chí Phan Lũ, bắn bị thương đồng chí Mai Tác và một số tự vệ khác hòng chặn đứng cuộc đấu tranh.
Khi thấy nhiều đoàn biểu tình của các xã lân cận lần lượt kéo đến Phú Phong, bọn địch hoảng sợ mở đường tháo chạy. Ra đến ngoài làng Phú Phong, bọn chúng gặp đoàn biểu tình của xã Trừng Thanh (Hương Vĩnh). Một cuộc xung đột diễn ra giữa quần chúng nhân dân với binh lính địch. Địch vừa chạy vừa bắn, đến Rôộc Cồn, chúng lại gặp đoàn biểu tình của các xã Xuân Lụng( Hương Xuân), Phú Phong, Gia Phố ngăn chặn. Bí đường và sợ bị quần chúng trừng trị, bọn địch đã hoảng sợ bắn súng bừa bãi vào các đoàn biểu tình làm 11 người chết và 6 người bị thương.
Mặc dù vậy, với tinh thần sục sôi ngọn lửa cách mạng, kẻ trước ngã, người sau lại xông lên, quần chúng nhân dân quyết không sợ liều mình vật lộn với địch, buộc chúng phải luồn lách nhiều đường mới thoát khỏi vòng vây rút về đồn Chu Lễ. Nhân dân các xã lân cận và nhiều xã khác đã nổi mõ, chiêng, trống hưởng ứng cuộc đấu tranh ở Rôộc Cồn, làm náo động cả vùng Thượng huyện. Ngay trong đêm đó, Huyện ủy đã chỉ đạo tổ chức lễ truy điệu, an táng cho những người bị hy sinh và cứu chữa những người bị thương, tiếp tục phát động quần chúng xiết chặt đội ngũ chống khủng bố, bắt bớ
Vụ Rôộc Cồn là một cuộc đấu tranh quyết liệt giữa ta và địch, tiêu biểu cho tinh thần dũng cảm, ngoan cường của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong cao trào cách mạng 1930-1931 ở Hương Khê và Hà Tĩnh.
Nguồn: Website Hương Khê
