NGÀN SÂU LƯỢN QUANH CHÍN KHÚC *

Một khúc Hội Nai

Nói về vùng đất Hương Khê không thể không nói đến tính chất hiểm trở, tính tôn nghiêm địa hình sông núi. Sông Ngàn sâu là một trong những con sông cổ nhất, tiêu biểu nhất của nước Việt. Bởi vì ngay từ thời nhà Tấn, nhà Ngô, vùng đất Hà Tĩnh được đặt tên là quận Cửu Đức. Tên Cửu Đức hay Cửu Khúc ở vùng Hà Tĩnh ngày nay chỉ có thể là sông Ngàn Sâu với chín khúc Hội Nai.

Đoạn sông chảy qua Phương Mỹ, Phương Điền đến Cửa Rào là đoạn quanh co gấp khúc đến 9 lần, gọi là chín khúc Hội Nai. Đây là đoạn sông có nhiều phong cảnh đẹp, nhà cửa cư dân thấp thoáng sườn đồi. Về mùa hè, dòng nước xanh trong, từng đoàn trẻ chăn trâu xuống tắm, nô đùa, bơi lội tạo nên một không gian tươi mát, thanh bình

Dòng sông Ngàn Sâu lượn quanh chín khúc ở khu vực hạ lưu. Đó là một hiện tượng tự nhiên, nhưng người dân tìm cách giải thích gắn với phong thủy, coi đó như là điềm báo về một vùng địa linh. Trong dân gian cũng như trong tư duy cổ, số chín (9) được coi là ứng ngôi cao, có thể là ngôi thiên tử. Bởi vì chín (cửu) được liên hệ với cửu trùng. Tên “cửu đức” có thể hiểu là “sông cửu” để chỉ dòng sông Ngàn Sâu lượn đi, lượn lại chín lần, nhưng cũng có thể là chín khúc ấy tượng trưng cho chín chữ cù lao trong quan niệm nho giáo để chỉ công lao sinh thành và dưỡng dục của cha mẹ.

Chín khúc Hội Nai ngày nay vẫn mang một vẻ đẹp huyền bí, linh thiêng. Nếu một mai, tại vùng chín khúc sông ấy chúng ta bố trí được những chuyến du thuyền, thả mình trên dòng sông lặng lờ xanh biếc để đi qua những khúc sông lần lượt những người hướng dẫn viên du lịch kể về sự tích những khúc sông, của những tên làng, tên bến, nghe một điệu hò, điệu ví quê hương, đánh thức trong ta những ký ức xa xăm về một miền quê có từ thời tiền sử nhưng đã bị bỏ quên vì nó ở qua xa nơi trung tâm đô hội trong cái thời đường đi còn phải đo bằng gậy, bằng sào. Chín khúc Hội Nai có thể trở thành nơi nghỉ ngơi, giải trí và câu cá cho du khách du lịch tương lai.

* Nguyễn Bá Thành- Hương Khê Văn hóa-Danh thắng.