PHÚC ẤM –-VÙNG ĐẤT SỬ THIÊNG

                   Lễ khánh thành tu sửa Đền Phúc Ấm. Ảnh CTV

         

          Đền Phúc Ấm cũ (thuộc xã Hương Long, huyện Hương Khê) được xây dựng vào đầu thế kỷ XIX để thờ Đức “Đô đô thống chế Đại tướng quân, tổng quản Ngọc Khê Hầu”. Người là vị tướng đến trấn ải biên cương Việt - Lào, có công khai phá xây dựng và bảo vệ làng Phúc Ấm cho nên được nhân dân tôn làm Thành Hoàng.

Đền Phúc Ấm tọa lạc trên khoảng không gian mênh mông, bao quanh là đồng ruộng trải dài, phía bắc là đồi Đá Đứng. Cảnh quan nơi đây sơn thủy hữu tình, không gian thoáng đãng. Đi trong không gian ấy, chúng ta như lạc vào thế giới thanh tịnh chốn bồng lai. Trước và sau có sân Trình rộng rãi là nơi hội họp bàn chuyện quan trọng của Làng, phía trước có Tắc Môn với hai cột nanh bề thế. Tả hữu có Điện thờ hai ông Nghè. Công trình kiến trúc duy nhất còn sót lại nguyên vẹn là một giếng cổ, tục gọi là giếng Đền, từ xưa giếng được gọi là long mạch của làng.

                   Lễ Đền gắn với Hội làng, lưu giữ nhiều nét đẹp của phong tục tập quán, sinh họat văn hóa cộng đồng.  Lễ Đền Phúc Ấm được tổ chức vào tháng giêng hàng năm. Trước đây, khu vực này có nhiều công trình văn hóa, tín ngưỡng đến nay vẫn còn dấu vết. Ngoài Đền Phúc Ấm còn có Đền nhà Thánh thờ Đức Khổng tử và những người học cao trong làng. Đền Thần Nông, Đền Kỳ Yên, có 03 giếng cổ xây bằng đá là giếng Đền, giếng Su, giếng Tròi.

Người Phúc Ấm có truyền thống yêu nước và cách mạng, đi tiên phong trong phong trào cộng sản. Đây là nơi cơ sở II chi bộ cộng sản đầu tiên được thành lập (1930) và hội họp. Do ông Mai Phì với những người nông dân là ông Mai Nhạc, ông Trần Ngôn, Ông Trần Ngự, Bà Mai Thị  Kiện tổ chức. Ông Mai Phì sau này là Bí thư huyện ủy đầu tiên của huyện Hương Khê.

      Trong kháng chiến chống Thực dân Pháp, Đền là nơi tập kết của các đơn vị dân công phục vụ chiến trường Lào, Bình Trị Thiên, nơi đặt trường Trung học Hương Khê - Bình Trị Thiên (một trong hai cơ quan giáo dục  lớn nhất và cao nhất của tỉnh Hà Tĩnh). Dân làng luôn đi đầu trong các phong trào xây dựng “Làng kháng chiến”, vận động con em đầu quân, vận động nhân dân tham gia dân công phục vụ chiến trường Bình Trị Thiên và Trung Lào. Chính việc hợp tự Đền cũng là một hành động tự nguyện chấp hành lời kêu gọi của chính quyền kháng chiến Hà Tĩnh. Vì những đóng góp to lớn trong công cuộc kháng chiến, Phúc Ấm được nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà cấp bằng có công với nước

Trong cuộc Kháng chiến chống Mỹ nơi đây vừa là hậu phương, vừa là tiền tuyến. Nhiều cơ quan hành chính cấp huyện như: Ủy ban huyện, Phòng Giáo dục, phòng Địa chính, phòng Nông nghiệp và các cơ sở kinh tế quốc doanh như Dược phẩm, thương nghiệp, HTX mua bán đặt trụ sở đặt tại đây. Làng Phúc Ấm là nơi di tản của Bệnh viện huyện Hương Khê trong kháng chiến chống Mỹ,  Làng cũng trở thành một căn cứ, nơi đóng quân của nhiều đơn vị bộ đội, bộ binh, pháo binh, công binh, nơi tập kết vũ khí, khí tài, nhu yếu phẩm phục vụ chiến tranh và cũng là nơi chịu những trận bom tàn phá khốc liệt nhất.

Thể theo nguyên vọng của Nhân dân trong vùng, chính quyền xã Hương Long đang đầu tư tôn tạo, phục chế lại ngôi Đền để lớp lớp con cháu về quê có dịp được chêm ngưỡng, thắp hương tướng nhớ các vị tiền nhân.